Srpska pravoslavna crkva proslaviće danas Svetog Vasilija Ostroškog, svetitelja i čudotvorca, čije se mošti kao velika svetinja čuvaju u manastiru Ostrog u Crnoj Gori, koji je mesto hodočašća za vernike svih religija. Ostroška isposnica je, veruje se, mesto isceljenja i spasenja od bolesti i nedaća.
Prema predanju, sveti Vasilije Ostroški rođen je 28. decembra 1610. godine u Hercegovini, u selu Mrkonjci, u Popovom polju. Puno svetovno ime i prezime bilo mu je Stojan Jovanović. Rodivši se u veoma pobožnoj porodici, okrenut postu i molitvi još od najranijih dana, prvu školu hrišćanske vrline izučio je baš u svom domu.
Boraveći u manastiru Tvrdoš, u trebinjskom kraju, ljubav prema postu i molitvi krunisana je činom zamonašenja prilikom kojeg je dobio ime pod kojim će biti poznat – Vasilije. Ime je odabrao kako bi se u svom duhovnom životu koji ga je očekivao ugledao na život i podvige jerarha Vasilija Velikog.
Njegov život bio je u stalnoj opasnosti od Turaka. Bio je progonjen, klevetan i od militantnih rimokatoličkih misionara. Bio je svrgavan sa mitropolitskog prestola u Trebinju od strane lažnog episkopa unijate Savatija 1641. godine.
Sveti Vasilije Ostroški umro je 1671. godine u svojoj ćelij iznad Ostroške isposnice. Telo svetog Vasilija monasi su sahranili ispod crkvice Svetog Vavedenja Majke Božije. Slava ovog pustinjaka u narodu je već bila dovoljno velika da bi Turci odmah po njegovoj smrti pronašli njegove kosti i spalili ih na lomači .
Po predanju, sedam godina nakon njegove smrti, proigumanu Župskog manastira u san je došao upravo vladika Vasilije sa rečima da ga iskopa iz zemlje. Proigumanu nisu verovali. Tek kada je treći put došavši mu u san ostavio vatrene tragove po njegovom čelu, kaluđeri su uzeli motike i lopate te su nakon sedam dana provedenih u isposništvu i molitvi otišli na mesto gde je vladika Vasilije bio zakopan. Njegovo očuvano telo izvađeno je iz zemlje i preneseno u Gornji manastir gde se i danas nalazi, a tokom nemirne istorije svetiteljeve kosti nisu imale mira te su često skrivane i premeštane. Prvi put ispod manastira kraj reke Zete, drugi put u crkvu Presvete Bogorodice pokraj moštiju Svetog Petra Cetinjskog. U proleće iste godine mošti su vraćene u manastir Ostrog, ali su ubrzo opet skrivene na Cetinju.
Godine 1878. velikom svečanošću obeleženo je vraćanje moštiju u Ostrog, a tada je kovčeg nosio crnogorski knjaz Nikola.
Danas njegovo sveto telo u celosti počiva u Ostroškoj isposnici nepodložno zakonu truljenja, a činjenica o nepropadnosti tela ovog velikog svetitelja predstavlja fenomen za sebe koji hrišćani nazivaju čudom.
Ime Svetog Vasilija Ostroškog izaziva toliko poštovanja među vernicima, naročito u Crnoj Gori, da se ne izgovara u sedećem položaju, već se obavezno ustane, uz blagi naklon prekrsti i izgovori čuveno: „Slava mu i Milost“.
(Zahvaljujemo Hadži Nenadu Popoviću na ustupljenim fotografijama).
